هرکسی نمی‌تواند از تأمین بیمه ای سود برده و، با انعقاد قرارداد بیمه، در صورت تحقق ریسک موضوع بیمه مبالغی را از بیمه گر دریافت کندو تنها افرادی می توانند ذی نفع قرارداد بیمه قرار گیرند و از پوشش بیمه بهره ببرند که دارای نفع بیمه ای باشند. منظور از نفع بیمه ای آن است که نفع شخص درآن باشد که حادثه موضوع بیمه تحقق نیابد و در صورت تحقق حادثه ضرری متوجه او شود. ماده ۴ بیمه در این باره چنین مقرر می دارد:

موضوع بیمه ممکن است مال باشد اعم از عین یا منفعت یا هرحق مالی یا هر نوع مسئولیت حقوقی، مشروط بر اینکه بیمه گذار نسبت به بقای آنچه بیمه می دهد ذی نفع باشد و همچنین ممکن است بیمه برای حادثه یا خطری باشد که از وقع آن بیمه گذار متضرر می گردد.

بیمه نمی‌تواند وسیله ای برای گروبندی و شرط بندی قرار گیرد، به نحوی که افراد بدون داشتن ارتباط مستقیم با ریسک موضوع بیمه و نفع معقولی که از عدم تحقق خطر و حادثه مورد نظر متوجه آنها می شود، بر روی جان یا مال دیگران شرط بندی کنند. بیمه تنها برای تأمین خسارات ناشی از حوادثی است که در صورت وقوع به ذی نفع بیمه ای ضرر وارد می کند و لذا بدون وجود ضرر و ارتباط با حادثه زیانبار انعقاد عقد بیمه و انتفاع از آن منتفی خواهد بود.

عقد بیمه می‌تواند به وسیله نماینده بیمه گذار منعقد شود. نمایندگی ممکن است مطابق قواعد عمومی وکالت و یا اداره فضولی مال غیر باشد و در این موارد قواعد مقرر در قانون مدنی مجری خواهد بود. در صورتی که قرارداد به نمایندگی منعقد شود، مطابق قانون مدنی، قرارداد برای اصیل محسوب شده و حقوق و تکالیف ناشی از عقد متوجه اصیل خواهد بود. ماده ۵ قانون بیمه در این باره مقررمی دارد:

بیمه گذار ممکن است اصیل باشد یا به یکی از عناوین قانونی نمایندگی صاحب مال  یا شخص ذی نفع را داشته یا مسئولیت حفظ آن را از طرف صاحب مال داشته باشد. در مواردی که طرف قرارداد سمت نمایندگی خود را به بیمه گر اعلام کند، این امر در بیمه ‌نامه  قید شده و حقوق و تکالیف ناشی از عقد بیمه متوجه اصیل خواهد بود. ولی چنانچه طرف قرارداد سمت نمایندگی خود را از بیمه گر مخفی نماید، به نظر می رسد قرارداد بیمه برای خود او منعقد شده و خودش متعهد پرداخت حق بیمه خواهد بود. ماده ۶ قانون بیمه در این باره مقرر داشته: هرکس (حق) بیمه می دهد بیمه متعلق به خود اوست مگر آنکه در بیمه نامه تصریح شده باشد که مربوط به دیگری است… .

همچنین ممکن است قرارداد بیمه توسط شخصی که فاقد نفع بیمه ای منعقد شود، ولی در این صورت ذی نفع عقد بیمه باید شخصی باشد که دارای نفع بیمه ای در مورد ریسک موضوع بیمه است. در این موارد، که اصطلاحاً بیمه برای حساب دیگری نامیده می شود، بیمه گذار متعهد پرداخت حق بیمه خواهد بود بدون آنکه، در صورت وقوع ریسک موضوع بیمه، حق دریافت مبلغ و تأمین تعیین شده در بیمه نامه را داشته باشد. در این صورت تعهدات بیمه گر به ذی نفع بیمه ای پرداخت خواهد شد.

از نفع بیمه ای تفسیر وسیعی شده است به نحوی که وجود هرگونه نفعی در عدم تحقق ریسک موضوع بیمه، به عنوان نفع بیمه ای قبول شده و مجوز انعقاد قرارداد بیمه قرار گرفته است. در واقع، در مورد اموال، وجود هر حق عینی(اعم از مالکیت، وثیقه و رهن) بر عین یا منفعت مال ذی نفع بیمه ای به شمار می رود.