با اینکه راه های شناخت حقیقت محدود و در تمام علوم یکسان است، در هر علم از این راه ها به شیوهای خاص استفاده می شود. زیرا روش تحقیق باید با موضوع و هدف آن علم متناسب باشد. عالمان حقوق در تمهید قواعد این علم و تفسیر و اجرای آن روش خاصی دارند که سبب استقلال و امتیاز آن شده است.
برای شناختن روش های تحقیق در این علم باید کار حقوقدانانی را که مامور کشف و تنظیم قواعد حقوقی و تفسیر و اجرا یا آموختن آن است جداگانه مورد بررسی قرارداد و ویژگی هرکدام را بازگو کرد.
در این باره عالم حقوق دو وظیفه مهم را برعهده دارد: در مرحله نخست باید بهترین و عادلانه ترین قواعد را بیابد، سپس آنها را به زبان حقوقی بیان کند و چنان سازد که هیچ ابهامی در اجرای آن باقی نماند:
برخلاف آنچه در روش قانون گذاری گفته شد، کار قضایی بیشتر جنبه منطقی دارد. وظیفه دادرس اجرای قواعدی است که از طرف قانون گذار وضع شده نه اعمال اصولی که به نظر او مفید تر است. ولی، در این مرحله نیز نباید چنین پنداشت که قاضی فقط مجری قانون است و هیچ نقش سازندهای به عهده ندارد. این نقش ها را باید در دو مرحله متمایز، بررسی کرد:
در نوشته های حقوقی، سهم نویسنده بیشتر در این است که قواعد را از مجموع مواد استخراج کند و اصولی را که راهبر قانون گذار در تنظیم و انشای آنها بوده است نشان دهد. استاد حقوق، با تجزیه و تحلیل رویه قضایی و کاوش در اسباب حکم قانون گذار، چنان مطالب را منظم می سازد که در موارد اجمال و تناقض مواد، به آسانی بتوان روح قانون را به دست آورد و دعاوی گوناگون را با احکام موجود حل و فصل کرد.
به اضافه، کار عالم حقوق نباید محدود به روشن ساختن حقوق کنونی باشد. بایستی ارزش قواعد آن را معین کند و برای قانون گذار راهگشا و مشاور باشد. اوست که باید از تمام علوم اجتماعی و مذهب و اخلاق الهام و یاری بگیرد و با توجه به وضع اقتصادی و سیاسی و تاریخی کشور، بهترین و عادلانه ترین قواعد را پیشنهاد کند و آنها را به گونه ای منظم و به صورت قواعد قابل فهم و اجرا درآورد.
1 Comment
سلام
مطلب آموزنده و راهگشایی برای محققین نگارش نموده اید، برای بنده، شخصا، مسیر تحقیق را تا حدودی روشن ساخت.
به امید خداوند بنده قصد ثبت نام برای دوره دکتری در رشته حقوق را دارم و واقعا نیازمند کتب راهنما در امر تحقیق و نگارش تز هستم. اگر کتابی را می شناسید که می تواند راهنمای بنده باشد، خوشحال می شوم اگر آنرا با من شریک سازید. همچنین اگر امکانش هست نام منبع یا منابعی که مطلب فوق از آن گرفته شده را برایم معرفی کنید.
در انتظار پاسخ تان هستم.
تشکر
جاهده آریاپور