منظور از دلایل تابعیت آن است که شخص برای اثبات تابعیت خود مدارکی دال بر وجود رابطه تابعیت با کشوری معین ارائه نماید.

دلایل تابعیت را می توان در دو قسمت مورد بحث و بررسی قرار داد:

۱-دلایل اثبات تابعیت ایرانی بودن شخص

۲-دلایل اثبات غیر ایرانی و بیگانه بودن شخص

دلایل اثبات تابعیت ایرانی بودن شخص

مهمترین دلایل اثبات تابعیت ایرانی بودن شخص، اسنادی است که از طرف مراجع صلاحیتدار وابسته به دولت، با رعایت تشریفاتی تنظیم و صادر گردیده اند. این اسناد ممکن است مستقیماً به تابعیت مرتبط باشند و تنظیم آنها توسط وزارت خارجه و یا هیأت دولت صورت گیرند و یا ممکن است از سوی سازمان ثبت احوال صادر گردد: این اسناد عبارتند از: اسناد صادره از طرف هیأت دولت و وزارت خارجه و اسناد صادره از طرف ثبت احوال.

دلایل بیگانه بودن افراد نسبت به ایران

بیگانه بودن شخص نسبت به ایران به آن معناست که شخص براساس قوانین ایران، شرایط انتساب هیچ یک از انواع تابعیت ها را نداشته باشد. ممکن است چنین شخصی، قبلاً تبعه ایران بوده ولی بنا به دلایلی، از جمله ازدواج زن ایرانی با مرد خارجی و یا سلب و از دست دادن تابعیت ایرانی طبق قانون ایران (اصل ۴۱ و ۴۲ قانون اساسی)، دیگر به عنوان تبعه ایران محسوب نگردد و یا اینکه اصلاً این شخص تابعیت ایران را نداشته است.

 الف)دلایل بیگانه بودن شخصی که بنا به دلایلی به عنوان تبعه ایران نمی باشد:

1. برای اثبات بیگانه بودن چنین اشخاصی، دلایلی از قبیل: ۱-سند خروج از تابعیت ایران که طبق ماده ۸ نظامنامه قانون تابعیت ایران، به پیشنهاد وزارت خارجه به هیأت وزرا و تصویب آن توسط هیأت وزراء صادر می شود ارائه داد.
2. سند بقاء به تابعیت پدر درباره بیگانگانی که در ایران متولد شده باشند و طبق ماده ۹۷۷ ق.م مخیر به انتخاب تابعیت ایران یا تابعیت اصلی پدر باشند ولی تابعیت اصلی پدر را انتخاب نمایند.
3. زن ایرانی که بر اثر ازدواج با مرد خارجی و تحمیل تابعیت شوهر به وی، تابعیت ایران را از دست داده، سند ازدواج به همراه تقاضای وی مبنی بر خروج از تابعیت ایران و ارائه موافقت نامه وزارت امور خارجه را ارائه نماید.
4. کسانی که بر طبق ماده ۹۸۸ ق.م درخواست خروج از تابعیت ایران می نمایند باید تقاضانامه خود را در ایران به تایید نیروی انتظامی و در خارج بوسیله مامورین کنسولی ایران رسانده و به وزارت خارجه ارسال دارند تا برگه خروج از تابعیت ایران صادر گردد.

ب) دلایل بیگانگانی که اصلاً تابعیت ایرانی نداشته اند:

همانطوریکه در ماده ۹۷۶ ق.م اتباع ایرانی مشخص گردیده، کسانی که هیچیک از شرایط انواع تابعیت مذکور در ماده قانون را نداشته اما ممکن است دلیلی بر ایرانی بودن یکی از اجداد پدری وجود داشته باشد در این صورت باید ثابت شود که میان آنها یا اجداد آنها هیچگونه ارتباط تابعیتی وجود نداشته است و مشمول بند ۲ ماده ۹۷۶ ق.م نمی باشند.