طبق مواد قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران هر انسان اعم از زن و مرد از اهلیت تمتع برخوردار است یعنی می تواند دارای حق شود از جمله این حقوق آن است که می تواند مالک مال شود و هرگونه تصرفی را در امور مالی خود بنماید مگر آنکه دیوانه، سفیه و یا غیررشید باشد و از این جهت هیچ تفاوتی بین زن و مرد نمی باشد ازجمله این حقوق مالی، مهریه است که عبارت است از مالی که مرد هنگام ازدواج با زن به او می دهد. در حقوق ایران غیر از ارث دو منبع مالی برای زن وجود داردکه عبارتند از: ۱- مهر ۲- نفقه که سعی می شود به اختصار منابع و احکام حقوقی مهر بیان گردد.

تعریف مهر

مهر مالی است که به هنگام عقد نکاح برای ضوابط شرع و رسم عادت از طرف مرد به زن پرداخت می گردد و صداق –صداقیه، کابین و فرض هم نامیده می شود. مهر عند المطالبه است یعنی به محض انعقاد عقد نکاح زوجه مالک مهر می شود و این مالکیت نسبت به نصف مهر مستقر و در نیمی دیگر متزلزل است.

انواع مهر

مهر انواع مختلف دارد که عبارتند از:

• مهر السنه(مهر محمدی)
• مهر المسمی
• مهرالمثل
• مهر المتعه

شرایط مهر

مهر باید واجد شرایط زیر باشد:

• مهریه باید ارزش مالی داشته باشد بنابراین آنچه را که فاقد ارزش مالی باشد نمی توان به عنوان مهریه تعیین نمود.
• از نظر شرع و قانون قابل نقل و انتقال و معامله باشد لذا نمی توان مشروبات الکلی یا حیوانات حرام گوشت مانند خوک را به عنوان مهریه تعیین نمود.
• زوج مالی را می توان مهر قرار دهد که خود مالک آن باشد بنابراین اموال عمومی یا مال موقوفه را نمی توان مهر قرار داد.
• ضرورتی ندارد که مهر حتماً عین معین باشد بلکه انجام عمل یا حرفه آموزی یا تدریس هم می تواند مهریه باشد مثل آموختن قرآن به زوجه، یا آموختن رایانه به زوجه می تواند موضوع مهر باشد.

مهر در نکاح دائم و نکاح منقطع

در عقد نکاح دائم می توان مهر تعیین نکرد یا پس از وقوع عقد بر میزان مهر توافق نمود و عدم تعیین مهر در عقد نکاح دائم موجب بطلان عقد نخواهد بود ولی در عقد نکاح منقطع مبنای وقوع عقد تعیین مهر می باشد و عدم ذکر مهر در نکاح منقطع موجب بطلان آن خواهد بود.