مجازات قتل عمد، قصاص است که برگرفته از آیات قرآن از متون شرعی است. گرچه قرآن کریم مجازات قصاص را برای قتل عمد در نظر گرفته ولی در عین حال بر گذشت اولیای دم تأکید شده است.

آیه ۱۸۳ از سوره بقره می فرماید:« هرکس از جانب ولی مقتول بخشیده شود باید طبق طریق نیکو و احسان کردن به او از ولی مقتول پیروی کند. این حکم، رحمت و تخفیفی از جانب خداوند نسبت به بندگان است، پس هرکس پس از عفو قاتل، او را بکش و به او ظلم کند، دچار عذابی دردناک می شود.» و یا در آیه ۴۵ سوره مائده آمده است:«پس هرگاه کسی یه جای قصاص به صدقه(دیه) راضی شود نیکی کرده و کفاره گناه او خواهد شد» با این حال در کشور، علاوه بر قصاص در صورت گذشت اولیای دم ازآن، مجازات تعزیری نیز برای قاتل در نظر گرفته است تا دولت قادر به کنترل جامعه باشد. از اینرو برای اعمال مجازات قصاص شکایت اولیای دم ضروری است و در صورت رضایت آنان مجازات قصاص ساقط و مجازات تعزیری حبس برای قاتل در نظر گرفته می شود.

پرسش: اگر چند نفر قاتل یک نفر باشند و اولیای دم فقط نسبت به عده ای رضایت دهند آیا باز هم قصاص جاری می شود؟

پاسخ: اگر دو یا چند نفر مشترکاً دیگری را بکشند ولی دم می تواند در خواست قصاص همه آنان را بکند و در این حالت اگر قاتل دو نفر باشد ولی دم باید به هرکدام از آنها نصف دیه و اگر سه نفر باشند به هرکدام سه چهارم دیه را بپردازد تا قادر به قصاص آنها باشد (دیه کامل معادل ۱۰۰ نفر شتر است) اما اگر ولی دم بخواهد نسبت به برخی از آنها گذشت کند می تواند برخی از شرکای در قتل را با پرداخت دیه مذکور در بالا قصاص و از بقیه شرکاء نسبت به سهم دیه اخذ کند.

پرسش: اگر یک نفر دیگری را بکشد و مقتول دارای چند وارث باشد (چند ولی دم) در این حالت رضایت همه آنها برای عدم اجرای مجازات قصاص لازم است؟

پاسخ: اگر ولی دم مقتول متعدد باشند موافقت همه آنها در قصاص ضروری است و اگر همگی خواهان قصاص باشند قاتل قصاص می شود و اگر بعضی از آنها خواهان قصاص و برخی اعلام رضایت کنند و خواهان دیه باشند آن عده که متقاضی قصاص اند با پرداخت سهم دیه آنها قاتل را قصاص می کنند.

پرسش: اگر ولی دم یا اولیای دم قاتل را عفو و نسبت به او اعلام رضایت کنند چه مجازاتی برای قاتل در نظر گرفته می شود؟

پاسخ: هرگاه کسی مرتکب قتل عمد شود و شاکی از قصاص صرف نظر کرده باشد به تشخیص دادگاه و به لحاظ برهم خوردن نظم عمومی مرتکب به حبس از سه تا ده سال محکوم می شود.