خسارات عمدی

بیمه تکنیک خسارات ناشی از حوادث و اتفاقات است و عملیات آن بر محاسبات ریاضی مبتنی برآمار و احتمال وقوع اتفاق بنا شده است. لذا پوشش دادن به خسارات ناشی از عمد ذی نفع بیمه با تصور و منطق بیمه در تضاد آشکار است: بیمه اموری را که وقوع آنها اتفاقی و مستقل از خواست و اراده بیمه گذار یا ذی نفع بیمه است پوشش می دهد. ایراد خسارت عمدی توسط بیمه گذار امری اتفاقی محسوب نمی شود و قبول پوشش بیمه ای آن، تمامی آمار و احتمالات اساس بیمه را بر هم می زند. بر همین مبنا قانون، خسارات عمدی بیمه گذار از اعداد ریسک قابل خارج نموده است.

مطابق ماده ۱۴ قانون بیمه:

 بیمه گر مسئول خسارات ناشی از تقصیر بیمه گذار یا نمایندگان او نخواهد بود. از ظاهر این ماده چنین بر می آید که خسارات ناشی از خطا و تقصیر بیمه گذار جزء استثناهای قرارداد بیمه محسوب می شود. مشتثنا بودن خسارت عمدی جزء اصول بیمه است و در زمینه بیمه خسارات و بیمه اشخاص جاری می باشد. در دیگر نظام های حقوقی نیز اصل به رسمیت شناخته شده است.

عمد در ایراد خسارت امری خلاف اصل است و بیمه گر برای استناد به این استثنای خطر موضوع بیمه، باید عمد بیمه گذار یا نماینده قانونی او در ایراد خسارت را اثبات کند. اثبات عمد امری مشکل به نظر می رسد ولی با توجه به قراین و اوضاع و احوال و دیگر ادله اثبات دعوی امری ممکن است. همچنین از آنجا که ایراد خسارات عمدی در بسیاری موارد جرم محسوب می شود، پیگیری کیفری امر توسط مقامات ذی صلاح، کمک شایانی به اثبات عمد می کند. اصل نفی پوشش ایراد خسارت عمدی در بیمه های خسارات و اشخاص جاری است، ولی خصوصیات این بیمه ها می تواند موجب تفاوتهایی در احکام ویژه آن شود.