شخصی یک واحد آپارتمان خود را به غیر عقد اجاره به مدت معین به طور رایگان طی توافق نامه در اختیار آقای(ب) قرار می دهد و مقرر می شود که در وقت معین آقای (ب) آپارتمان را تخلیه و تحویل دهد و در غیر اینصورت برای هر روز سکونت مبلغ دو میلیون ریال باید به مالک پرداخت کند. مدت تمام شده، ولی (ب) تخلیه و تحویل نمی دهد.

مسئله اول : مالک چه دادخواستی باید برای تخلیه علیه (ب) تنظیم کند؟ آیا نیاز به ارسال اظهارنامه هست؟

مسئله دوم: مبلغ تعیین شده قابل وصول است؟

جمع بندی هئیت نظارت

به موجب نص صریح ماده ۴۰ ق.م. هر شخص می تواند از مالی که عین آن ملک دیگری است استفاده نماید و از آنجایی که در مسئله اشاره شد که مالک یک واحد از پارتمان را به غیر در قالب یک توافق نامه به صورت رایگان به غیر از عقد اجاره واگذار نموده است و با توجه به اینکه عنوان خاصی برای توافق خود مد نظر قرار ندادند و به نظر هم می توان با لحاظ اینکه بهره مند شدن از مال کسی بدون رضایت مالک آن امکان پذیر نمی باشد؛ بنابراین صحت برقراری این حق از ملک کسی را تابع مواد ۱۰ و ۱۹۰ ق.م. دانست و همچنین نیز می توان مستفاد از مواد ۴۰، ۴۲و ۴۳ ق.م. آن را از مصادیق حق انتفاع دانست در نتیجه به محض انقضا مدت به موجب ماده ۵۱ ق.م. مار الذکر حق انتفاع زائل می شود و منتفع باید آپارتمان را به مالک رد نماید و حتی اگر مالک اذن محض هم در انتفاع به منتفع داده باشد مطابق ماده ۱۰۸ ق.م. می تواند از اذن خویش رجوع نماید و منتفع مکلف به رد خواهد بود.

دعوی تخلیه برای روابط استیجاری است که در فرض مسئله این روابط وجود ندارد. متصرف در حکم امین است(۱۷۱ ق.آ.د.م) لذا با ارسال اظهارنامه و عدم تخلیه ظرف مدت ده روز، موجب طرح دعوی رفع تصرف خواهد بود و به استناد ماده ۳۰۸ ق.م. تصرفات عدوانی محسوب می شود و مالک می تواند ضمن تقدیم دادخواست رفع تصرف، وجه التزام تعیین شده در قرارداد را مطالبه نماید.

استحقاق وجه التزام با توجه به توافق پس از اتمام مدت می باشد چنانچه وجه التزام معین نشده بود و توافقی صورت نمی گرفت اجرت المثل از زمان مهلت قرار داده شده در اظهارنامه جهت تحویل و تخلیه محاسبه و مورد حکم قرار می گیرد و در آخر لازم به ذکر است در دعوای خلع ید(که منشاء تصرف قراردادی باشد که در فرض مسئله چنین است) در صورت ارسال اظهارنامه و عدم تحویل، ید متصرف عدوانی و غاضبانه خواهد بود.