مهمترین تفاوتهای میان نکاح دائم و موقت عبارتند از:
- وفق ماده ۱۰۷۵ ق.م نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد، پس مدت یکی از شرایط اساسی نکاح منقطع است و اقتضای ذات عقد متعه بر مبنای مدت آن است. پس اگر مدت در نکاح منقطع ذکر نشود، بی شک نکاح مذکور باطل خواهد بود.
- در عقد منقطع عدم ذکر مهر در عقد، موجب بطلان است. در واقع وفق ماده ۱۰۹۵ ق.م تعیین مهر از شرایط اساسی عقد نکاح موقت است، این درحالی است که عدم ذکر مهر در نکاح دائم، موجب بطلان عقد نبوده و به تناسب وضعیت مهر المثل و یا مهر المتعه بنا بر ضرورت تعیین میگردد.
- در نکاح منقطع شوهر ملزم به دادن نفقه نیست مگر آنکه در عقد شرط شده باشد یا عقد مبتنی برآن واقع شده باشد(ماده ۱۱۱۳ق.م) ولی در نکاح دائم نفقه برعهده شوهر است(ماده ۱۱۰۶ ق.م).
- در نکاح منقطع مقررات طلاق اجرا نمی شود و جدایی زن و شوهر با انقضاء یا بذل مدت یا فسخ نکاح تحقق می یابد. بنابراین طلاق و آنچه در قانون مدنی راجع به آن آمده است ویژه نکاح دائم است(ماده ۱۱۲۰ق.م).
- عده زوجه منقطعه پس از جدایی از شوهر در غیر از زن آبستن دو طهر است، چه جدایی از جهت فسخ نکاح یا انقضا یا بذل مدت باشد ولی عده فسخ نکاح در نکاح دائم سه طهر است ولی عده وفات و عده زن آبستن در مورد نکاح دائم و منقطع یکسان است ( مواد ۱۱۵۳و ۱۱۵۴ ق.م).
- در نکاح موقت زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند(مواد ۹۴۰ و ۱۰۷۷ ق.م) و تنها در نکاح دائم تورث وجود دارد چرا که با توجه به اینکه ارث بردن زن و شوهر از یکدیگر در ازدواج موقت در قانون مدنی ذکر نشده و چنین شرطی هم برای آن نیامده ( مانند ماده ۱۱۱۳ ق.م در خصوص شرط نفقه) به نظر میرسد در ضمن عقد موقت اگر چنین شرطی بین زن و شوهر شود شرط باطل و بلا اثر است؛ زیرا شرط توارث در مورد مذکور شریک قرار دادن غیر وارث در ترکه است که متعلق به ورثه قانونی متوفی می باشد و آن خلاف قوانین توارث است که از قوانین آمره به شمار می رود و از نظر نظم اجتماعی بیان شده است، بر همین اساس و با این وحدت ملاک وصیت مازاد بر ثلث هم اجازه داده نشده و مقدار مازاد بر ثلث منوط به اجازه ی ورثه است.
- طبق قانون خانواده مصوب ۱۳۹۱/۱۲/۰۱ ثبت نکاح دائم و موقت از دیگر موارد تفاوت های این دو می باشد. چرا که با توجه به ماده ۲۰ قانون مذکور” ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است”. پس ثبت نکاح دائم به طور کلی الزام آور شناخته شده است. اما در ماده ۲۱ همین قانون ثبت نکاح موقت در سه مورد خاص الزام آور شناخته شده است: ۱- باردار شدن ۲- توافق طرفین ۳- شرط ضمن عقد.
البته همان طور که اشاره شد قانون مدنی ایران به تبعیت از فقه امامیه نکاح موقت را قبول کرده است ولی با همه مزایایی که دارد نمی تواند جای نکاح دائم را بگیرد.