از حقوق اولیه هر انسان داشتن هویتی روشن و شفاف است. شناسنامه برگ هویت هر فرد به شمار می رود شخص فاقد شناسنامه مانند کسی است که وجود ندارد صدور شناسنامه انتساب اولیه هر شخص را به دیگران و اینکه پدر و مادر وی چه کسانی هستند و به کدام فامیل تعلق دارد، را روشن می کند.

ثبت ولادت: تولد هر طفل در ایران اعم از اینکه پدر و مادر او ایرانی یا خارجی باشند باید ظرف مدت ۱۵ روز به اداره ثبت احوال اطلاع داده شود همچنین ولادت اطفال ایرانی مقیم کشورهای خارجی به کنسولگری محل اقامت یا به نزدیکترین کنسولگری اعلام گردد. پس از اعلام ولادت اگر طفل ایرانی باشد شناسنامه ای با مشخصات وی صادر و تحویل پدر و مادرش می شود در صورت خارجی بودن طفل گواهی ولادت صادر و تحویل والدین کودک می گردد.

ثبت وفات:وفات هر شخص اعم از ایرانی و خارجی و همچنین وفات طفل تازه به دنیا آمده باید بلافاصله به ادراه ثبت احوال اعلام گردد این موارد در خصوص ایرانیان مقیم خارج به نزدیکترین کنسولگری اعلام می شود و گواهی فوت به هرکس که متقاضی باشد تسلیم می گردد. واقعه فوت باید به گواهی پزشک یا دو نفر شاهد تایید گردد. مهلت اعلام فوت جهت اخذ گواهی ۱۰ روز از تاریخ فوت می باشد در این گواهی می بایست دلیل فوت شخص مورد نظر اعلام شود در مورد اشخاص مفقود الاثر دلیل فوت حکم قطعی صادره از دادگاه است.

ثبت ازدواج و طلاق: صاحبان دفاتر اسناد رسمی می بایست وقایع ازدواج- طلاق و رجوع را در دفترهای خود ثبت کنند و مراتب را به اداره ثبت احوال محل اطلاع دهند. این وظیفه در خارج از کشور به عهده نزدیکترین کنسولگری می باشد. ادراه ثبت احوال نیز مکلف است کلیه وقایع ازدواج- طلاق- رجوع- بذل مدت- فسخ نکاح و تعدد زوجات را در دفاتر مربوطه منعکس نمایند و سپس به شناسنامه انتقال دهد.

ازدواج و طلاق غیرمدخوله در شناسنامه المثنی درج نخواهد شد. افشای اطلاعات مذکور در دفاتر ثبت احوال جز برای صاحب سند و مقامات قضایی و دولتی ممنوع است.  

تغییر نام خانوادگی: تغییر نام خانوادگی در سازمان ثبت احوال کشور صورت می گیرد و نام خانوادگی حق صاحب آن نام محسوب می شود. و شخص دیگر حق انتخاب آن نام را ندارد مگر با اجازه دارنده نام این حق به وارث می رسد. نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدرش می باشد و پس از رسیدن به سن قانونی هرکس می تواند نام خانوادگی خود را تغییر دهد. زن می تواند در صورت موافقت شوهرش از نام خانوادگی او استفاده کند. ودر صورت طلاق ادامه استفاده از نام شوهر منوط به کسب اجازه از اوست.

هیآت حل اختلاف: در مقر ادارات ثبت احوال هیئتی به نام هیأت حل اختلاف وجود دارد که به این امور رسیدگی می کند:

• تصحیح اشتباهات مندرج در دفاتر ثبت کل.
• ابطال اسناد و شناسنامه هایی که بیگانگان مورد استفاده قرار داده اند.
• رفع اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع.
• ابطال اسناد مکرر یا موهوم و تصحیح اشتباه در ثبت جنس صاحب سند و تغییرنام های ممنوع.
• حذف کلمات زاید و غیرضروری یا ناشی از اشتباه در اسناد سجلی.

شکایت از تصمیمات هیئت های حل اختلاف در دادگاه های عمومی محل اقامت خواهان مطرح می شود و رأی صادره قابل پژوهش می باشد. چنانچه شناسنامه درخارج از کشور صادر شود یا اینکه در ایران صادر گردد و صاحب شناسنامه مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی به عاوی مطرح شده در دادگاه عمومی تهران صورت می پذیرد.