جنین در لغت به معنای “هرچیز پوشیده و مستور” می باشد. و جنین را بدین دلیل به این نام می خوانند که در رحم مادر مستور و پنهان است. و سقط جنین نیز به معنای “افتادن جنین قبل از نموکامل در رحم است” است.

در اصطلاح پزشکی سقط جنین به “بیرون شدن حاصل باروری از رحم، درحالی که موجود تکوین یافته قادر به زندگی در خارج از رحم نباشد”. تعریف شده است.

در اصطلاح حقوقی نیز “سقط جنین عبارت است از اخراج حمل قبل از موعد طبیعی زایمان به نحوی که زنده یا قابل زیستن نباشد”.

بنابراین می‏ توان سقط جنین را چنین تعریف نمود: “پایان یافتن زندگی به گونه ای که چنین توانایی ادامه حیات را در خارج از رحم نداشته باشد، اطلاق می شود”.

بدین ترتیب مقصود از سقط جنین اتلاف جنین است نه خروج از رحم مادر. اگر جنین قبل از این که توانایی ادامه حیات را در خارج از رحم مادر داشته باشد و متولد گردد؛ به آن “زایمان زودرس یا زایمان پیش از موعد” می گویند. لازم به ذکر است که جنین به دو قسم، جنین دارای روح و ذی حیات و جنین فاقد روح تقسیم می شود. اگرچه قانون مجازات اسلامی بدون اشاره به انواع سقط جنین و تقسیم بندی آن، در موارد مختلف تنها به دیه سقط جنین اشاره نموده و قوانین سابق نیز بر همین منوال بوده است.

انواع سقط جنین

الف) سقط جنین جنایی

اگر یکی از حالات زیر در سقط جنین به اثبات برسد جنایی محسوب می گردد:

اول: خروج محتویات رحمی قبل از موعد طبیعی توسط مادر با دستکاری رحم یا خوردن دارو یا ضربه عمدی به رحم(خود زنی).

دوم: دستکاری رحم با تجویز داروی سقط جنین توسط دیگران.

سوم: بکارگیری وسایل مخصوص توسط طبیب یا ماما یا افراد غیر مجاز، برای خونریزی و سقط جنین و قطع حاملگی، بدون مجوز قانونی.

بنابراین سقط جنین جنایی ناظر به حالتی است که عالماً و عامداً اقدام به اخراج جنین از رحم مادری می گردد.

ب) سقط جنین طبی

اگر ادامه حاملگی برای مادر خطرناک بوده یا موجب تشدید عوارض بیماری و وخامت حال وی گردد، پس از ارسال مدارک مربوط به مراجع قانونی، ارجاع آن به پزشک قانونی صورت می پذیرد.

ج) سقط جنین خودبه خودی یا مرضی

درخصوص این نوع سقط باید بیان نمود؛ بسیاری از بانوان به علل ارش، آناتومیک، ابتلا به بیماری های گوناگون و سایر علل ناشناخته دیگر، دارای زمینه برای سقط جنین هستند و با اندک استرس روحی یا صدمه فیزیکی سقط جنین می نمایند. چنانچه ملاحظه می گردد چنین سقطی علی رغم میل و خواسته زن حامله و به لحاظ وجود بیماری و یا سایر علل دیگر که خارج از اراده او می باشد، حادث می شود و فاقد وصف مجرمانه است.

د) سقط جنین ضربه ای

اصولاً در این سقط که “به دنبال حوادث و صدمات ضربه ای پیش می آید، اثبات رابطه علیت بین ضربه و سقط بسیار مشکل است و نیاز به همکاری مقام قضایی و پزشکان دارد، زیرا گاهی با اندک ضربه ای، سقط پیش می آید و گاهی در صدمات شدید لگنی جنین سالم می ماند”.