نفقه در لغت به معنی برطرف نمودن احتیاجات اصلی و مهم یک زندگی مانند هزینه درمان، پوشاک، خوراک و… است. تعیین میزان نفقه به شرایط اجتماعی زن بستگی دارد و از زمان جاری شدن خطبه عقد دائم، باید توسط مرد پرداخت شود. این نکته را فراموش نکنید که اگر زن از شرایط مالی خوبی برخوردار باشد و ثروتمند تلقی شود، باز هم نفقه او باید پرداخت گردد. جالب است بدانید که فقیر بودن مرد نیز در این امر تأثیری ندارد.

انواع مختلف نفقه

نفقه انواع مختلفی دارد و به همین ترتیب، شرایط متفاوتی برای آن لحاظ می‌شود. از انواع نفقه می‌توان به نفقه همسر، نفقه خویشان، نفقه اولاد، نفقه پدر، مادر و اجداد اشاره کرد. به نفقه خویشان، پدر، مادر، اجداد و اولاد نفقه اقارب نیز گفته می‌شود.

شرایط نفقه هنگام ازدواج غیر دائم (موقت)

بنا بر قانون، در ازدواج موقت یا همان صیغه، زن نفقه دریافت نمی‌کند، جز اینکه هنگام عقد، دریافت نفقه جزو شروط ضمن عقد باشد. مطابق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی، در این حالت زن می‌تواند نفقه را که از حقوق شرعی و قانونی خود است، طلب کند. حتی اگر زوج و زوجه با یکدیگر شرط پرداخت نفقه داشته باشند، باز هم مرد مکلف به انجام آن است.

در مدت عقد یا پیش از ازدواج، نفقه به زن تعلق می‌گیرد؟

به‌طورکلی، در فواصل بین عقد و ازدواج، زن حقی مبنی بر دریافت نفقه ندارد. اگر زن اعلام کند که آمادگی شروع زندگی را دارد ولی مرد همسر خود را به خانه نبرد، ملزم به پرداخت نفقه می‌شود. حال اگر مرد نفقه را پرداخت نکند، زن می‌تواند در مراجع قضایی، آمادگی خود را مبنی بر شروع زندگی مشترک اعلام کند. برای این کار ابتدا باید چند برگه اظهارنامه را پر کند و یا از چند نفر تقاضای شهادت کند. در این مورد زوجه می‌تواند، حق وکالت نفقه را به یک وکیل نیز بسپارد.

پرداخت نفقه در شرایط مختلف

مواردی وجود دارد که در صورت اثبات آن شرط پرداخت نفقه از مرد جلب و به فرد دیگری واگذار می‌شود. برای مثال، اگر زوج صغیر باشد، پدر او باید نفقه را بپردازد. اگر زوج مجنون باشد، قیم مرد که دادگاه او را تعیین کرده است، باید نفقه را بپردازد. همچنین اگر زوج مفقودالاثر شود، دادگاه میزان نفقه زن را از اموال فرد غایب کم کرده و به او می‌دهد. در طی این مسیر، دادن وکالت نفقه به یک وکیل، کار مناسبی است.

نکات حقوقی پرداخت نفقه

همان‌طور که در بالا ذکر شد، پس از ازدواج دائم، مرد وظیفه دارد نیازهای همسر خود مانند خانه، وسایل منزل، خوراک و… را رفع کند. زن حتی اگر ثروتمند باشد، هیچ مسئولیتی در قبال تأمین نیازهای زندگی بر عهده ندارد. لذا اگر مردی به دلیل ثروتمند بود همسر خود، از پرداخت نفقه شانه خالی کند، ازلحاظ قانونی محکوم است.

همان‌طور که در قانون مدنی ماده ۱۱۰۷ ذکر شده است، احتیاجات زوجه به وضعیت و شرایط او در اجتماع و زندگی بستگی دارد؛ لذا برای افراد مختلف، متفاوت است. به‌عنوان نمونه، هرگاه زنی مبتلا به مریضی یا نقص عضو شد، مرد باید یک نیروی کمکی برای همسر خود اتخاذ کند.

میزان نفقه چگونه تعیین می‌شود؟

به‌طورکلی، عرف جامعه مقدار نفقه را تشخیص می‌دهد و در قانون هیچ اصلی مبنی بر این موضوع تعیین نشده است. در قانون تنها به این نکته اشاره شده است که میزان نفقه باید به‌اندازه‌ای محاسبه گردد که زن قادر به ادامه زندگی خود باشد. مطابق قانون، درصورتی‌که زن از مرد خود تمکین کند، مرد وظیفه دارد نفقه را به او پرداخت کند. زن همچنین می‌تواند برای دریافت حق، وکالت نفقه خود را به یک وکیل بدهد.

زن چگونه می‌تواند نفقه خود را درخواست کند؟

درصورتی‌که مرد از دادن نفقه خودداری یا اعلام ناتوانی کند، زن می‌تواند برای گرفتن حق خود یک دادخواست مبنی بر همین موضوع تحویل دادگاه دهد. در ادامه، دادگاه ابتدا با مشاوره حقوقی نفقه میزان آن را تعیین می‌کند، بعد از تأیید مقدار آن مرد موظف بر پرداخت کل نفقه می‌شود.

لازم به ذکر است که هیچ راه ثابتی برای تعیین میزان نفقه وجود ندارد. زن تنها می‌تواند به خاطر پرداخت نشدن آن توسط همسر شکایت کند. پس از شکایت اگر باز هم مرد نفقه را پرداخت نکند، زن می‌تواند توسط وکیل نفقه حکم جلب او را بگیرد و نسبت به توقیف کلیه دارایی او اقدام کند.

چند نکته در مورد نفقه

• چنانچه پس از گذشت ۶ ماه از زمان تعیین مقدار نفقه، مرد کماکان از پرداخت آن خودداری کند، دادگاه به زن حق طلاق می‌دهد.
• مرد موظف است هم نفقه زن و هم نفقه فرزندان را پرداخت کند. چنانچه شرایط مالی خوب و مناسبی نداشته باشد، اولویت با پرداخت نفقه زن است.
• چنانچه وکالت نفقه شما از طریق یک وکیل دنبال شود، خیلی سریع می‌توانید آن را دریافت کنید.
• در صورت زندگی زن و شوهر در یک منزل مشترک، زن حق درخواست نفقه را ندارد، مگر اینکه دلیل قابل‌اثباتی برای پرداخت نشدن نفقه بیاورد.

زوجه در چه شرایطی حق طلب نفقه خود را دارد؟

ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی در مورد طلب نفقه زن، چنین اظهار می‌دارد که تنها در صورت جاری شدن خطبه عقد دائم، مرد باید نفقه را پرداخت نماید. لذا در عقد موقت، نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه هنگام عقد پرداخت نفقه حتماً جزو شروط ضمن عقد ذکر شود.

در قانون مدنی ماده ۱۱۰۸ چنین بیان شده است که زن تنها در صورت داشتن مشکل شرعی می‌تواند از وظایف زناشویی چشم‌پوشی کند. پس اگر هیچ دلیل منطقی برای امتناع از وظایف زناشویی نباشد، مرد ملزم به پرداخت نفقه نیست.

در چه صورتی زوج از پرداخت نفقه معاف می‌شود؟

ازجمله وظایف مرد پس از عقد دائم، تأمین نیازها و احتیاجات شخصی زن است و در هیچ صورتی نمی‌تواند از پرداخت نفقه صرف‌نظر کند. تنها در موارد خاص که در ادامه به آن اشاره می‌شود. مثلاً اگر زن بدون دلیل منزل همسرش را ترک کند، مرد می‌تواند از دادگاه حکم عدم تمکین گرفته و نفقه او را پرداخت نکند. موضوع وکالت نفقه کمی پیچیده است و ما سعی می‌کنیم آن را به‌خوبی برای شما شرح دهیم.

چنانچه زن و مرد در یک منزل مشترک زندگی می‌کنند؛ اما زن بدون دلیل شرعی و منطقی از برطرف کردن نیازهای جنسی و زناشویی همسر خود خودداری می‌کند، مرد می‌تواند نفقه را پرداخت نکند. در این موارد استثنائاتی نیز وجود دارد. برای مثال، حق تعیین خانه در اختیار زن باشد؛ یا اینکه در صورت ماندن زن در خانه، مرد به او ضرر بدنی، جانی و مالی برساند.

برای مطالبه نفقه چه مدارکی لازم است؟

اگر زن بتواند نپرداختن نفقه را به اثبات برساند، در صورت داشتن سند ازدواج، کارت ملی و شناسنامه خود می‌تواند روند قانونی مطالبه نفقه را دنبال کند. در این راستا، برای دریافت مشاوره حقوقی نفقه می‌تواند موضوع را با یک وکیل مجرب در میان بگذارد تا در جریان مراحل قانونی قرار گیرد.

تعیین وکیل برای دریافت نفقه

ازجمله موارد مهم در امر ازدواج، پرداخت نفقه است. زمانی که اختلافی بین زن و مرد پیش می‌آید، زن باید راه‌های قانونی طلب نفقه را بلد باشد تا بتواند از حق خود دفاع کند. به دلیل اینکه این موضوع تخصصی است و افراد زیادی از آن اطلاع ندارند، موضوع وکالت نفقه را در ابتدا باید با یک وکیل در میان بگذارید. در دعواهای طلاق، نفقه امری مهم محسوب می‌شود؛ بنابراین باید وکیلی انتخاب شود که این موضوع را به‌خوبی اثبات کند تا دادگاه به بهترین نحو پیش رود و نتیجه خوبی حاصل آید.

داشتن وکیل مخصوص نفقه چه مزایایی دارد؟

در این بخش برخی از مزایای دادن حق وکالت به یک وکیل مجرب را بررسی می‌کنیم.

• وکیل به کلیه قوانین آگاهی دارد و بهتر می‌تواند حقوق شما را پیگیری کند.
• روال قانونی با وجود وکیل با سرعت بیشتری دنبال می‌شود.
• وکیل در صورت عدم پرداخت نفقه قادر به دریافت حکم جلب زوج است.
• توانایی توقیف اموال زوج را دارد.
• نیاز نیست شما برای دریافت حقوق خود اقدام کنید؛ زیرا وکیل کلیه امور را انجام می‌دهد.

بهترین وکیل برای کمک در مطالبه نفقه کیست؟

برای پیدا کردن وکیل خوب ابتدا باید تحقیق و پرس‌وجو کنید. در این صورت کسانی که در حوزه نفقه تخصص بالایی دارند، شناسایی می‌شوند. پس از آشنایی با وکیل باتجربه، ابتدا از وکلای متعددی میزان حق‌الوکاله را می‌پرسید؛ سپس رزومه وکیل موردنظر را به‌طور دقیق مطالعه می‌کنید. در ادامه، اگر تمامی شرایط وکیل موردنظر خوب بود، با دادن هزینه‌ای برای مشاوره اولیه، وکالت نفقه خود را به ایشان می‌سپارید.

برای اخذ وکیل چه هزینه‌ای باید پرداخت شود؟

وکلای مختلف باتوجه‌به سابقه و تخصص خود، حق‌الوکاله‌های متفاوتی دارند؛ اما معمولاً اگر بخواهید با وکیل برای اخذ نفقه قرارداد ببندید، چند درصد از میزان هزینه مورد مطالبه برای وکیل در نظر گرفته می‌شود. اگر تنها بخواهید از وکیل مشاوره بگیرید، باید تنها هزینه مشاوره را پرداخت نمایید.

کلام آخر

وکالت نفقه موضوعی بود که در مقاله امروز آن را به‌طور کامل بررسی کردیم. با مطالعه مطالب بالا متوجه خواهید شد که پس از ازدواج، پرداخت نفقه تا چه اندازه حیاتی و مهم است. به‌طوری‌که اگر زوج نفقه را پرداخت نکند، زوجه می‌تواند از زوج شکایت کند. برای طی این روند قانونی، حضور یک وکیل مجرب در کنار زوجه علاوه بر آرامش خاطر، زمان رسیدگی به امور را نیز تسریع می‌کند.