در مورد نحوه نوشتن عریضه و کامل کردن قسمتی که مربوط به دادخواست بوده، قانون مشخصی وضع نشده است. اما مواردی که مطرح بوده و دانستن آن جزو ضروریات است. نوشتن عریضه باید به صورتی باشد که در شأن و مقام دادگاه باشد و همچنین به‌صورت خلاصه و واضح به ‌دور از حاشیه و با احترام به دادگاه بیان شود.  در آغاز باید به‌صورت مختصر سابقه‌ای از موضوع یا مشکل بیان شود. پس از آن اتفاق اصلی مطرح شده و در پایان درخواستی که خواهان دارد، به‌صورت خلاصه بیان شود؛ لذا در این مقاله با روش نوشتن عریضه آشنا می‌شوید.

در روش نوشتن عریضه جهت ارائه به دادگاه تا جایی که امکان دارد باید متن مربوطه به‌صورت خلاصه بیان شود؛ زیرا خواندن متن طولانی از حوصله دادگاه خارج است و زمان برای این متن‌های طولانی وجود ندارد. این مورد به این دلیل است که افراد زیادی به دادگاه مراجعه می‌کنند.

موارد مطرح در نوشتن عریضه

 نوشتن متن‌های طولانی باعث می‌شود تمرکز از روی موضوع اصلی دور شده و همچنین وقت دادگاه گرفته شود. نویسنده دادخواست باید تلاش کند تا از بیان مطالبی که در قانون به ‌صراحت بیان شده است خودداری کند و در مواقعی که به موادی از قانون پرداخته می‌شود، فقط به نوشتن شماره مواد قانونی بپردازد. در مواردی جایز است توضیحات بیشتر ارائه گردد که نویسنده دادخواست، قصد دارد موضوع را با ذکر دلیل مطرح کند.

• از گزینه‌های مطرح این است که باید سعی کند از نوشتن مواردی که خلاف قانون است خودداری کند یا امکان دارد مواردی باشد که به تضعیف قانون بیانجامد؛ پس از نوشتن آنها باید جداً جلوگیری به عمل بیاورد.
• تا جایی که ممکن است باید نگارنده عریضه مواردی را ذکر کند که در راستای قانون باشد و این امکان را برای خواهان میسر سازد تا به هدف خود نزدیک شود و دادگاه نیز رسیدگی بهتر داشته باشد.
• نکته‌ای که ذکر آن خالی ‌از لطف نیست این است که برای عریضه‌نویسی شکل و قانون خاصی وجود ندارد و بخشنامه‌ای برای این مورد لحاظ نشده است؛ اما قانون آیین دادرسی مدنی در سال ۷۹ در مواد خود که بند ۵۱ و ۵۲ است در مورد چگونگی تنظیم دادخواست مطالبی را بیان کرده است.

آشنایی با دادخواست مربوط به عریضه‌نویسی

منظور از دادخواست همان دادخواهی، دادخواست و تظلم‌خواهی است. برای اینکه به دادخواست شما رسیدگی شود باید آن را به دادگاه ارائه دهید و لازمه شروع این روند تقدیم دادخواست به دادگاه است. دادخواست شما به دفتر دادگاه صالح که در محله‌ای از شهر دارای شعبه است، با هدف طرح اول تسلیم می‌شود. از نکاتی که در ارائه دادخواست باید به آن توجه شود، که در ماده ۵۱ ق آ د م مصوبه ۷۹ بیان شد، دادخواست باید با زبان فارسی نوشته شود و در برگه‌های مخصوص چاپی که برای این کار مهیا می‌شوند، به نگارش در بیاید.

روش نوشتن عریضه‌نویسی و نکات آن

نوشتن عریضه یکی از مواردی بوده که برای افرادی که خواهان حکمی هستند ضروری است؛ لذا در زیر به نکاتی که برای نوشتن عریضه باید به آن‌ها دقت شود می‌پردازیم:

• نوشتن نام و نام خانوادگی، سن، محل اقامت، نام پدر و تا جایی که ممکن است شغل خواهان ضروری است. ذکر این نکته ضروری است که درصورتی‌که دادخواست به‌وسیله وکیل آماده می‌شود، باید مشخصات وکیل به طور کامل بیان شود.
• در مرحله بعدی باید اطلاعات خوانده بیان شود. از جمله این اطلاعات می‌توان به نام و نام خانوادگی، محل اقامت، شغلی که خوانده دارد، در خصوص اقامتگاه یا محل اقامت، مرکزی برای امور هر فرد است، اشاره کرد.
• مشخص کردن خواسته و بهای دادخواست؛ مگر اینکه این امکان میسر نباشد و خواهان خواسته مالی نداشته باشد.
• بیان مواردی که خواهان مستحق دریافت آن‌ها است؛ به‌گونه‌ای که قصد فرد به‌روشنی بیان شود.
• درخواست خواهان بیان شود.
• نوشتن دلایل و شواهدی که باعث به اثبات رسیدن خواسته خواهان می‌شود؛ از جمله این موارد می‌توان به اسناد و نوشته‌ها اشاره کرد.
• امضای فردی که اقدام به درخواست دادخواست می‌کند و همچنین اثر انگشت ضروری است.
• درصورتی‌که قیم، متولی، مدیر و… ذکر نشود به منزله این است که دادخواست دهنده از جانب خود اقدام به نوشتن عریضه کرده است.
• از جمله تبصره‌های بیان شده در مورد نحوه نوشتن عریضه تبصره ۱ و ۲ بند ۷ ماده ۵۱ ق آ د م است که ذکر می‌کند محل اقامت خواهان و خوانده باید با تمام جزئیات از قبیل شهر روستا خیابان کوچه پلاک و… ذکر شود.

چه افرادی می‌توانند عریضه را به دادگاه تقدیم نمایند

عریضه ایی که به دادگاه تقدیم می‌شود علاوه بر اینکه باید به‌وسیله دادگاه رسیدگی شود،  خوانده نیز ملزم است به آن پاسخ دهد. در مورد سن اقامه دعوا همچون سن ازدواج و سن بلوغ که به آنها اشاره شد، مقرراتی وضع نشده است. مورد کلی که وجود دارد این است که اشخاص سفیه که از لحاظ مالی توانایی اداره امور مالی خودشان برای آنها میسر نیست، در امور مالی مثل طلاق این امکان را دارند که طرح دعوا کرده یا از خودشان دفاع کنند. افرادی که عاقل و بالغ باشند، می‌توانند اقامه دعوا کنند. مورد دیگری که وجود دارد این است که افرادی مانند وکیل، ولی، وصی، قیم و مدیر تسویه نیز می‌توانند دادخواست را تقدیم دادگاه کنند.

۱۵ رکن در آموزش عریضه‌نویسی

یکی از مواردی که برای نوشتن عریضه باید در نظر بگیرید دانستن ارکان عریضه‌نویسی است که در زیر بیان می‌شود:

• دادخواست باید به زبان فارسی باشد.
• ذکر اطلاعات خوانده و خواهان ضروری است.
• در صورت حقوقی بودن شخص باید نام و محل اقامت فرد بر اساس آدرس موجود شرکت نوشته شود.
• از مهم‌ترین ارکان عریضه‌نویسی مشخص کردن خواسته است.
• در صورت بیان چند خواسته با هم باید از مرتبط بودن خواسته‌ها به هم اطمینان حاصل کنیم.
• برای خواسته‌های مالی باید ارزش خواسته تعیین شود و این جزء موارد ضروری است.
• مشخص کردن نوع شکایت (کیفری یا حقوقی) از موارد ضروری برای دادخواست است.
• لذا نحوه نوشتن عریضه دادگاه جزء موارد ضروری است که باید آن را به افراد متخصص در این زمینه بسپارید.
• متناسب بودن و انسجام خواسته‌های درج شده در دادخواست.
• یکی از قوانین که باعث راحتی افراد می‌شود این مورد است که این امکان برای فرد مهیا می‌شود که چند خواسته را در یک دادخواست درج کند. مرتبط بودن خواسته‌ها با هم این امکان را فراهم می‌سازد که یک پرونده جهت رسیدگی به چند خواسته باشد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود.
• زمانی که اقدام به مطرح کردن خواسته‌ها می‌کنید، به مرتبط بودن آنها توجه داشته باشید.
• کسی که خواهان چیزی است باید خواسته خود را به ریال مطرح کند.
• خواهان این امکان را دارد که علاوه بر خواسته خود مطالبات دیگری نیز داشته باشد؛ مانند هزینه دادرسی، حقوق وکیل، خسارت تأخیر در تأییدیه و… در صورت صادر شدن حکم دادگاه می‌تواند این موارد را نیز لحاظ کند.
• مطرح کردن ادعا برای اثبات آن کفایت نمی‌کند. فقط در صورتی این مورد اتفاق می‌افتد که حق با فردی باشد که خواهان چیزی است و آن به اثبات برسد.
• ارائه دادخواست هم‌زمان با مدارک و دلایل باشد.

ویژگی‌های نحوه نوشتن عریضه

• عریضه در واقع یک سند عادی است. نحوه نوشتن عریضه دادگاه جزء مواردی است که باید در نظر بگیریم.
• یکی از ویژگی‌های نحوه نوشتن دادخواست ارائه یک برگه اضافه دادخواست است. مثلاً اگر افرادی که اقدام به خواندن دادخواست می‌کنند سه نفر بودند باید ۴ دادخواست تنظیم شود.
• زمانی که برگ دادخواست به دفتر دادگاه می‌رسد، تاریخ اقامه دعوا معلوم می‌شود؛ لذا تمامی شرایط نگارش عریضه باید رعایت شده تا به آن رسیدگی شود.
• رعایت تشریفات اصولی و قانونی در آماده کردن عریضه ضروری است.

پس باید بدانید که بدون ارائه دادخواست اصولی و معتبر هیچ دعوایی یا موردی به حل آن پرداخته نمی‌شود.

شرایط دعوا برای ارائه آن در دادگاه

• منجز بودن (داشتن حق برای ارائه دادخواست).
• ذی‌نفع بودن (بردن سود برای فردی که دادخواست به دادگاه ارائه می‌دهد).
• محرز بودن سمت یا ذی سمتی.
• اهلیت داشتن (کسی که اقدام به ارائه دادخواست می‌کند نباید محجور یا مجنون باشد).
• قانونی و نامشروع نبودن حقی که فرد مدعی آن است (حقی که فرد اقدام به مطالبه آن می‌کند باید مشروع باشد؛ بنابراین حقیقی که در اثر پیروزی در قمار باشد، جزء دادخواست نبوده و جهت ارائه در دادگاه قابل مطالبه نیست).

ویژگی‌هایی که در نحوه نوشتن عریضه شکایت باید رعایت کنید در زیر بیان می‌شود

شکوائیه فرمی خاص است که جهت شکایت به کار می‌رود که در آن مشخصات شاکی، مشخصات مشتکی‌عنه و موضوع دعوا بیان می‌شود. نحوه نوشتن عریضه شکایت جزء مواردی است که افرادی که قصد شکایت دارند باید در نظر بگیرند. لازم به ذکر است تنظیم شکایت‌نامه آسان‌تر از دادخواست است و می‌توان موضوع را به زبان خود فرد نوشت. البته بهتر است این کار زیر نظر یک وکیل انجام شود. شکایت‌نامه شامل موارد زیر است:

• شاکی
• مشتکی‌عنه
• وکیل
• موضوع
• دلایل و ضمائم
• زمان و نشانی محل جرم

موارد بالا جزء موارد ضروری در نحوه نوشتن عریضه شکایت هستند.

عریضه‌نویسی آنلاین

یکی از امکاناتی که در اینترنت رواج پیدا کرده است عریضه‌نویسی به‌صورت آنلاین است. در این روش فرد متخصص در زمینه عریضه‌نویسی پس از دریافت اطلاعات خواهان و خوانده و مشخص کردن مشکلی که خواهان قصد نوشتن عریضه برای آن را دارد، برای عریضه‌نویسی اقدام می‌کند. پس از تهیه و تنظیم عریضه و پرداخت هزینه عریضه در اختیار خواهان قرار می‌گیرد. امروزه هم عریضه‌نویسی به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و هم عریضه‌نویسی به‌صورت حضوری و دادگاه توسط نگارنده‌های عریضه انجام می‌شود. اغلب برای نوشتن عریضه، در دادگاه محلی برای این امر تعبیه می‌شود.

نتیجه‌گیری

در رابطه با نحوه نوشتن عریضه و کامل کردن قسمت‌هایی که مربوط به دادخواست هستند، هیچگونه قانون مشخصی وضع نشده‌اند اما موردی که مطرح بوده این است که نوشتن عریضه باید به گونه‌ای باشد که در شأن و مقام دادگاه باشد و همچنین به‌صورت خلاصه و دور از هرگونه حاشیه و با احترام به دادگاه بیان شود. از نکات مهم در نوشتن عریضه که دانستن آن ضروری است می‌توان به زبان دادخواست، نوشتن اطلاعات هویتی خوانده و خواهان، مشخص کردن بهای دادخواست، بیان روشن دادخواست و… اشاره کرد. از ویژگی‌های نحوه نوشتن عریضه می‌توان به اینکه عریضه یک سند است، اشاره کرد.