یکی از پرتکرار‌ترین دعاوی مطرح شده در دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی خانواده، مبحث مطالبه مهریه است. پس وکالت در مهریه در جامعه وکلا، اتفاق رایجی است. از طرفی، طبیعتاً اگر برای انجام هر کاری به متخصصین مراجعه شود، احتمال دریافت نتیجه قابل‌قبول بیشتر خواهد شد.

شاید بد نباشد اطلاعات کلی خودتان را در این خصوص سر و سامانی ببخشید و از رویه‌ای که وکیل مهریه شما پی خواهد گرفت آگاه باشید. در این مقاله به بررسی روند کار مطالبه مهریه خواهیم پرداخت، با چگونگی تعیین حق وکالت مهریه آشنا خواهید شد و مهم‌ترین سؤالات در این زمینه را پاسخ خواهیم داد.

آیا زن بعد از بخشیدن مهریه می‌تواند باز هم مطالبه مهریه کند؟

در وکالت مهریه پاسخ در این خصوص منفی است. اگر مهریه در طول زندگی مشترک مورد بذل قرار گرفته باشد، زن به هنگام طلاق نمی‌تواند به آن رجوع کرده و مجدداً مهریه را مطالبه کند؛ زیرا اگر بخشش مهریه در طول زندگی مشترک اتفاق بیفتد به این معناست که در قبال ما به ازایی نبوده و با اراده و میل شخصی بذل شده است.

ولی در عوض در طلاق خلع، زن می‌تواند در مدت عده، به مهریه‌ای که بخشیده رجوع کرده و آن را مجدداً مطالبه کند. علت این امر اینجاست که در این نوع طلاق مطالبه مهریه در قبال بازگشت به زندگی خواهد بود. یعنی ما به ازایی دارد که آن هم تداوم احتمالی زندگی مشترک است.

محاسبه نرخ روز مهریه در مطالبه مهریه

باتوجه ‌به اینکه بسیاری از خانم‌‌ها مدت‌زمان طولانی از ازدواجشان می‌گذرد، ممکن است این نگرانی را داشته باشند که خب حالا مبلغ مهریه ما چگونه محاسبه می‌شود؟ اگر در تجربه وکالت در مهریه، موکل شما جزو آن دسته بانوانی باشد که مهریه آن سکه است، خب به طور خودکار به نرخ روز محاسبه می‌شود. اما آن دسته از خانم‌هایی که مهریه آن‌ها به‌صورت وجه نقد است، طبق نرخ تورم بانک مرکزی محاسبه شده و میزان دقیق مبلغ آن در هنگام طلاق، برآورد خواهد شد.

یکی از نکات وکالت مهریه اینجاست که افزایش میزان مهریه بعد از وقوع عقد نکاح امکان‌پذیر نیست و صرفاً تعهدی است که از سوی زوج ممکن خواهد بود. به همین دلیل اگر افزایش مهریه بعد از وقوع عقد نکاح اتفاق بیفتد، از دایره قوانینی که طبق قانون مدنی برای مهریه تعریف شده‌اند، خارج خواهد شد.

راه‌های مطالبه مهریه

برای مطالبه مهریه حسب مورد، حسب ضرورت و تشخیص خواهان و متقاضی و البته تشخیص وکیل مهریه که این پروسه را پیگیری می‌کند، دو راه کلی وجود دارند:

راه اول اجرای مهریه از طریق اداره اجرای ثبت و دیگری مطالبه مهریه به موجب دادخواست از طریق دادگاه خانواده است. در حال حاضر به موجب یک دستورالعمل از رئیس قوه قضائیه، برای مطالبه مهریه نمی‌توان ابتدا به دادگاه مراجعه کرد، بلکه اول باید به اداره اجرای ثبت مراجعه کرد. درصورتی‌که خواهان و متقاضی، مالی از بدهکار و شوهر پیدا نکنند، خانم می‌تواند بعد از پایان پروسه اجرای ثبت و در صورت عدم امکان معرفی مال، به دادگاه مراجعه کند و فشارهایی که مخصوص اقدام از طریق دادگاه هست را اعمال کند. از حیث وکالت در مهریه، فشارهایی که از طریق اقدام از اداره اجرای ثبت می‌توان بر خوانده (شوهر) اعمال کرد عبارت‌اند از:

• توقیف ملک و یا هر نوع مال، توقیف حساب‌های بانکی و در نهایت ممنوع‌الخروجی همسر؛ توجه داشته باشید که از این طریق امکان جلب بدهکار و مدیون وجود ندارد. اما از طریق دادگاه می‌توان حکم جلب هم گرفت که خُب البته در حال حاضر با تردیدها و مقاومت‌هایی از طرف قضات و با دستورالعمل‌هایی که رئیس قوه قضائیه صادر کرده، مواجه شده است و در واقع مساعدت بیشتری از طریق دادگاه در حق مردان صورت می‌گیرد. راجع به مهریه‎ای که به موجب دادخواست و از طریق دادگاه خانواده مطالبه شده است هم راه‌های اعمال فشاری وجود دارند که عبارت‌اند از:

• توقیف اموال، توقیف حساب‌های بانکی، توقیف هر نوع مال حتی مال منقولی که نزد فرد ثالثی هست، توقیف طلب، توقیف حقوق، امکان ممنوع‌الخروجی (البته نه به کیفیتی که از طریق اداره اجرائیه ثبت و اصطلاحاً اجرای مهریه می‌شد) و در نهایت امکان گرفتن دستور جلب و بازداشت بدهکار که این مورد در واقع اقدام اضافی هست که از طریق دادگاه، در زمان وکالت در مهریه می‌توان در ارتباط با مهریه انجام داد.

مطالبه مهریه در ازدواج موقت

اگر ازدواج موقت، در دفتر ازدواج به صورت رسمی و طی یک سند رسمی انجام شده باشد، مثل عقدنامه‌های ازدواج دائم، از طریق اجرائیه ثبت قابل مطالبه است. یعنی ابتدا با مراجعه به دفتر اسناد رسمی که عقد و ازدواج موقت آنجا ثبت شده است، درخواست صدور اجرائیه ارائه داده و منتظر صدور آن خواهید ماند. بعد از صدور اجرائیه، مانند روال عقدنامه‌های رسمی ازدواج دائم، مطالبه مهریه به جریان خواهد افتاد.

اما اگر صیغه ازدواج موقت توسط خود زوجین جاری شده و سند و شاهدی برای این ماجرا ندارند، اثبات این امر که مهریه‌ای تعیین شده و آن‌ها حق مطالبه آن را دارند، از قسمت‌های بسیار سخت وکالت در مهریه خواهد شد. اثبات هر موضوع مالی، نیاز به شهادت دو مرد یا یک مرد و دو زن دارد که بعد از معرفی به دادگاه باید شهادت بدهند که شاهد ازدواج موقت زوجین و تعیین میزان مهریه‌ای که مدعی الان ادعایش را دارد، بوده‌اند. البته در مقابل، آقا (خوانده) هم می‌تواند دفاعیه‌ای داشته باشد مبنی بر اینکه موضوع مطرح شده از سوی شما صحت ندارد. سایر مسائل حقوقی در دادگاه مطرح خواهند شد و طرفین یا وکلای طرفین به این مسائل پاسخ خواهند داد.

اما زمانی وجود دارد که ازدواج موقت انجام شده و این موضوع در یک کاغذ عادی نوشته شده است. دقت کنید که این کاغذ برای وکالت در مهریه ضمانت اجرای اسناد رسمی را نخواهد داشت و شما از برخی حقوقی که قانون برای اسناد رسمی قائل می‌شود، محروم خواهید بود. این کاغذ مهریه را مثل یک طلب عادی در می‌آورد که اگر زیر بیست میلیون تومان باشد، می‌توانید از طریق شورای حل اختلاف و اگر بالای بیست میلیون تومان باشد از طریق دادگاه خانواده، آن را مطالبه کنید.

تأثیر مطالبه مهریه بر حضانت فرزند

 مهریه و حقوق مالی خانم، هیچ ارتباطی با مسائل دیگر در زندگی مشترک ندارد. یعنی به محض اینکه زن و مرد با یک عقد رسمی و شرعی ثبت شده با هم ازدواج می‌کنند، اگر مهریه عندالمطالبه باشد، خانم مالک مهریه است و می‌تواند آن را مطالبه و وصول کند. اما اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، مطالبه و وصول آن شرایط خاص خود را دارد.

پس اینکه با مطالبه مهریه حق گرفتن حضانت فرزند را نداشته باشید، هیچ ارتباطی با هم ندارد و طبق قانون حضانت فرزند تا ۷ سالگی با مادر است و دادگاه به این موضوع رأی خواهد داد؛ مگر اینکه پدر بتواند عدم صلاحیت مادر را در نگهداری و حضانت فرزند اثبات کند.

آیا مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه نیز قابل مطالبه است؟

پاسخ این سؤال مثبت است. البته که می‌توان مهریه بیش از ۱۱۰ سکه را مطالبه و وصول کرد ولی وصول هر تعداد سکه بیش از ۱۱۰ عدد، مستلزم این است که زوجه اموال غیرمنقولی مثل ملک، زمین یا حساب‌های بانکی متعلق به همسرش را معرفی کند تا بتواند این مبلغ مازاد بر ۱۱۰ سکه را از محل این اموال مطالبه کند. به هر شکل از حیث وکالت در مهریه، مرد موظف است تا ۱۱۰ سکه را پرداخت کند؛ حتی در صورت عدم تمکن مالی و به صورت قسطی.

مطالبه مهریه از پدر شوهر

دارایی هر کسی مستقل و متعلق به آن فرد است. باید توجه داشته باشید که دارایی پدر شوهر مستقل و منفک از دارایی شوهر است؛ به همین دلیل شما نمی‌توانید مهریه خود را از پدر همسرتان مطالبه کنید؛ مگر اینکه پدر همسر فوت کند، میراث او به پسر برسد و شما سهم‌الارث همسرتان را به عنوان مهریه توقیف کنید.

تکلیف مهریه زن پس از فوت مرد چه می‌شود؟

اگر مرد در زمان حیات خودش نسبت به پرداخت مهریه همسرش هیچ اقدامی انجام نداده و در این خصوص تعیین تکلیفی نشده باشد، بعد از فوت مرد، زن می‌تواند نسبت به دریافت مهریه خود اقدام کند. دادگاه در این حالت ابتدا نسبت به پرداخت مهریه همسر وی اقدام می‌کند و درصورتی‌که از آن اموال چیزی باقی بماند، نسبت به تقسیم آن بین وراث که زن هم یکی از آن‌ها به حساب می‌آید، دستور تقسیم اموال را صادر می‌کند.

تعیین میزان حق‌الوکاله در پرونده مهریه

برای تعیین مبلغ حق وکالت مهریه، ابتدا باتوجه ‌به جدول میزان حق‌الوکاله بر اساس آیین‌نامه مصوب رئیس قوه قضائیه، تعرفه دریافت حق‌الوکاله برای دعاوی مالی را بررسی کنید. نکته اینجاست که در این جدول یک سری از حق‌الوکاله‌ها به صورت درصدی و بخش دیگر به صورت مبالغ حداقل و حداکثری و با عدد و رقم ثابت به نمایش درآمده‌اند. پس دقت در نحوه خواندن حق‌الوکاله پرونده بسیار اهمیت دارد.

نتیجه‌گیری

پس از کش و قوس‌های فراوانی که درباره بحث مطالبه مهریه وجود داشت، نهایتاً مقامات قضایی رویه‌ای را به کار گرفتند مبنی‌بر اینکه مطالبه مهریه تا میزان ۱۱۰ عدد سکه تمام بهار آزادی را همراه با اعمال ماده ۲ (جلب) پوشش دهد. به گونه‌ای که زوج موظف است این تعداد سکه بهار آزادی را نقداً به زوجه پرداخت کند.

حال در حوزه وکالت در مهریه چنانچه مرد تمکن مالی نداشته باشد، ماده ۲ اعمال می‌شود و تنها زمانی که حکم اعسار قطعی ایشان صادر شود، امکان خروج از زندان وجود دارد. در غیر این صورت تا پرداخت کامل مهریه در زندان خواهند ماند. نسبت به مطالبه و وصول مازاد بر ۱۱۰ سکه نیز، چنانچه زوجه بتواند اموالی از زوج را معرفی و توقیف کند، آن مبلغ مازاد از محل اموال توقیف شده قابل مطالبه است.