اصل جبران خسارت دارای جنبه اثبات و نفی است: مطابق این اصل، خسارت وارده باید به تمامی و به نحو مطلوب جبران شود (جنبه اثبات) بدون آنکه این جبران خسارت موجب افزایش دارایی زیان دیده شود (جنبه نفی). این اصل که در حقوق مسئولیت مدنی دامنه و نحوه جبران خسارت را تعیین می کند، در بیمه خسارات نیز تا حد امکان رعایت می شود و منشا احکام بسیاری در حقوق بیمه شده است . در واقع، مانند آثاری که در حقوق مسئولیت مدنی تولید می کند، این اصل ایجاب می کند که بیمه گر خساراتی را که  به منافع و اموال بیمه گذار وارد شده یا در پی ایجاد مسئولیت وی به جبران خسارت غیر، متوجه او شده است به نحوه مطلوب و کامل جبران نماید. همین امر موجب بروز احکام و مباحثی در مورد نحوه جبران خسارت توسط بیمه گر شده است.

از طرف دیگر جنبه نفی اصل جبران خسارت، ایجاب می کند که میزان تعهدات بیمه گر محدود به خسارت وارده باشد و تعهدات بیمه گر نتواند افزون بر خسارت بوده و موجب افزایش دارایی بیمه گذار شود. از آنجا که بیمه مضاعف و اعلام ارزش بیمه به بیشتر از قیمت واقعی، موجب پرداخت مبالغی افزون بر خسارت وارده خواهد شد، در حقوق بیمه این دو عمل منع شده و ضمانت اجراهای سنگینی برای آن لحاظ شده است.